گروه گزارش ویژه مشرق- هر روز تندتر از دیروز. این خبر خوبی برای نتانیاهو است که توانسته کابینه‌ای تشکیل دهد که هر چه بیشتر به خود او شبیه است. اما از آن طرف خبر خوبی برای دشمنان رژیم صهیونیستی هم هست، چرا که تندرویِ بیشتر، یعنی رهاشدن فرمان از دست عقلای قوم یهود و حرکت رژیم صهیونیستی به سمت پرتگاه‌های پیشِ رو. نشانه‌های چنین صدماتی در همان کابینه گذشته نیز مشخص بود. کسی منکر قدرت گرفتن رژیم صهیونیستی در برخی حوزه‌ها نیست، اما همان طور که روابط این رژیم با دولت‌ها افزایش می‌یابد و قراردادهای جدیدی امضا می کند، با این گونه تندروی‌ها از ملت‌ها دورتر از گذشته می‌شود و محبوبیتِ نداشته خود را کاهش می‌دهد. در گزارش حاضر، چشم‌اندازی از کابینه جدید رژیم صهیونیستی، اعضاء، برنامه‌ها و چالش‌های پیشِ روی آن را بررسی می‌کنیم.



نظام انتخاباتی رژیم صهیونیستی

ماه مارس در سنت کشورهای مسیحی، به ماه شوم معروف است. جالب اینکه وقتی شنیدیم نتانیاهو دوباره رأی آورد، باور ما هم به این سنت، بیشتر شد. 25 مارس بود که نتانیاهو مأمور تشکیل کابینه سی و چهارم رژیم صهیونیستی شد.

نظام انتخاباتی در رژیم صهیونیستی، «تناسبی» است. در این نظام که در کشورهای دیگری از جمله ایتالیا نیز به کار گرفته می‌شود، هر حزبی به اندازه درصد آرایی که در انتخابات مجلس کسب می‌کند، کرسی‌های مجلس را اشغال می‌کند. مثلاً اگر 22% از برگه‌های آراء به نفع حزب «الف» در صندوق ریخته شده باشد، 22% از 120 صندلی کنست یعنی 26 کرسی را از آنِ خود خواهد کرد.

رئیس این رژیم، رئیس حزبی که بیشترین درصدِ آراء را کسب کند را مأمور تشکیل کابینه می‌کند، حتی اگر اکثریت نباشد. از این رو برای ساختن اکثریت در مجلس، ائتلاف‌سازی یکی از رخدادهای مرسوم در اسرائیل است. با این حال، اتفاق جدید در این دوره، ائتلاف میان 5 حزب برای بدست آوردن اکثریت است که کار نتانیاهوِ عصبانی را سخت‌تر کرده است.



ارتدوکس‌های افراطی زیر چتر نتانیاهو

این چهل و اندی روز که از انتخابات اسرائیل گذشت، سر نتانیاهو خیلی شلوغ بود. او در این مدت با احزاب ائتلافی به رایزنی پرداخت تا سهم هر یک را در کابینه مشخص کند. این ائتلاف 5 حزبی، توانسته کوچکترین اکثریت ممکن یعنی 61 کرسی از پارلمان رژیم صهیونیستی را به خود اختصاص دهد. این 5 حزب عبارت اند از: شاس، یهودیت توراتی متحد، خانه یهودی و کولانو یا «همه ما» (اعتدالگرا).

ابتدا آویگدور لیبرمن وزیر خارجه و رئیس حزب «اسرائیل خانه ما» هم 6 کرسی در ائتلاف نتانیاهو داشت، اما چند روز پیش از اعلام کابینه جدید، به خانه نتانیاهو آمد و صندلی‌های خود را پس گرفت. او رئیس حزبی است که نماینده منافع روس‌تباران مهاجر به اسرائیل است ولی چون کابینه جدید را «فرصت‌طلب‌ و سازشکار» می‌دانست، کنار کشید. وی مخالفت خود را با امتیازهای انحصاری برای معافیت از سربازی و دست و دل بازی در بودجه آموزشی ارتدوکس‌ها اعلام کرد.



با وجود چنین احزابی در ائتلاف نتانیاهو، موضع پیشین وی در مورد مذاکرات هسته‌ای ایران و مذاکرات صلح با فلسطین تقویت می‌شود. حالا او کابینه‌ای شکل‌داده که حرف او را قبول دارند و هر آن چه او علیه این دو روند مذاکره سخن گوید، تأیید می‌کنند. نفتالی بنت، رئیس حزب «خانه یهودی» مواضع صریحی علیه پذیرش یک دولت مستقل فلسطینی دارد و خود را متعهد به تداوم شهرک‌سازی در کرانه باختری می‌داند. وقتی نتانیاهو اعضای کابینه را اعلام می‌کرد، نفتالی کنار او ایستاده بود و حالا در این روزها در مورد جزئیات برنامه کابینه با نتانیاهو رایزنی می‌کند. ریاست کمیسیون قانون اساسی در پارلمان، در کنار دو وزارتخانه دادگستری و آموزش، دست بنت را در کابینه جدید باز گذاشته است.

احزاب شاس و یهودیت توراتی متحد نیز حالا به قدرت رسیده‌اند و برخی برنامه‌های حزب میانه‌رو "یش اتید" و رهبر آن، "یئیر لاپید" وزیر دارایی سابق را متوقف خواهند کرد زیرا وزارت بهداشت، اقتصاد و احتمالاً امور دینی در دست آنها است.



نرخ بیکاری و فقر در میان یهودیان افراطی بالا است زیرا به جای کار کردن، یارانه جمع می‌کنند و درس می‌خوانند! 30 % از زنان و 55% از مردان در این اقلیت متعصب، بیکارند. آنها وظیفه خود را حفاظت از میراث یهود اعلام کرده‌اند و شرکت در ارتش یا ورود به رقابت‌های بازار کار را منافی سنت‌های گذشته می‌دانند. لاپید کمک کرد تا ورود این افراد در ارتش (به بخش فناوری‌های نو) و بازار کار تسریع شود. در کابینه جدید، احتمالاً برخی برنامه‌های گذشته در مورد استخدام ارتدوکس‌ها در ارتش کمرنگ خواهد شد زیرا ارتدوکس‌های افراطی خواهان تقویت امتیازهای خود برای معافیت از خدمت سربازی هستند. عناوین شیکی چون رعایت حقوق یهودیان، رفاه، راحت‌تر خانه‌دارشدن و مسائلی از این دست که اولویت کابینه جدید است، به معنای تمرکز کابینه بر حل مسائل این اقلیت است.

بخشی دیگر از خواسته‌های تندورها، به افزایش بودجه برای مدارس مذهبی برمی‌گردد، مدارسی که نظام آموزشی خاص خود را دارد، بر دروس مذهبی تأکید دارد و عمده آنها واحدهای زبان انگلیسی، ریاضی و رایانه ندارند. سکولارها معتقدند این‌گونه سیاست‌ها به ضرر اقتصاد کشور است.

ارتدوکس‌های افراطی (ultra- orthodox) که تنها 8% از جمعیت 8 میلیونی اسرائیل را تشکیل می‌دهند، پیشتر نیز از تناسبی‌بودنِ نظام انتخاباتی اسرائیل استفاده کرده و با نمایندگان محدود خود در مجلس، خواسته‌های خاص خود را مطرح می‌کردند. اما حالا وضع فرق می‌کند. آنها وارد ائتلاف حاکم شده‌اند و احتمال تقویت جایگاه آنها در آینده نیز وجود دارد. زیرا با وجود جمعیت 8 درصدی، یک چهارم از کلاس اولی‌ها فرزند آنها هستند. با روند فعلی تا ده سال دیگر، جمعیت انها دو برابر می‌شود.

موشه گافنی از نمایندگان ارتدوکس در کنست (پارلمان اسرائیل)، معتقد است تا کنون تبعیض‌هایی علیه گروه متبوع وی روا داشته شده است. به ویژه دو سال اخیر را دورانی سخت برای خود و هم مسلکانش می‌داند.



نفتالی‌های از راه رسیده

درخواست تمدید مهلت تعیین کابینه از رئیس رژیم صهیونیستی و اعلام اسامی کابینه در آخرین ساعات مهت تمدیدشده توسط نخست وزیر عصبانی، همین ابتدای کار نشان داد نتانیاهو در تعیین برخی اعضای کابینه به بن بست خورده است. بعید نیست چندصباحی دیگر خبر عزل و نصب‌ها به گوش برسد و برخی از وزیران با مشکل مواجه شوند، و بعید نیست برخی وزارت‌خانه‌ها را فعلاً خود نتانیاهو یا یکی دیگر از وزرا در دست بگیرند. در این قسمت، با دیدگاه‌های سه وزیر از حزب خانه یهودی آشنا می‌شویم:
 

• نفتالی بنت، رئیس حزب خانه یهودی (Habayirt Hayehudi): وزیر آموزش
  

ارتباط او با "شاکید"، بی ارتباط با تخصص آنها نیست. نفتالی متخصص نرم افزار است و در بخش‌های مرتبط در ارتش فعال بوده است. وی علاوه بر ریاست حزبش، رئیس جنبش «اسرائیل من» هم هست. در کابینه قبلی نتانیاهو نیز وزیر بود البته وزیر اقتصاد. آرای حزب او از 12 صندلی در انتخابات 2013 به 8 صندلی در انتخابات اخیر رسید بنابر‌این معامله او با نتانیاهو در کابینه جدید، به نفع هر دو بوده است زیرا هر دو شرایط بدی دارند.

یک ماه پیش از انتخابات بود که او در دانشگاه تل آویو داشت برای رأی اولی‌ها صحبت می‌کرد. برخی جملاتش در مورد اعراب، آن چنان آزاردهنده و نژادپرستانه بود که تعدادی از جوانان اسرائیلی جلسه را ترک کردند. 

وی گفت: «مردمی که به نِگِب رفته‌اند می‌دانند که نمی‌شود خودرو را نزدیک اماکن گردشگری پرطرفدار پارک کرد زیرا آنها شیشه‌ها را شکسته و داخل می‌شوند... همین  طور در الجلیل، آنها تراکتورها را از کشاورزان می‌دزدند و در شرق بیت المقدس... و در هر روستای عرب و در هر شهر عربی.» وی سپس به برنامه‌های حزبش برای جلوگیری از چنین رخدادهایی اشاره کرد و اینکه آیلیت شاکید را برای اجرای ان برنامه‌ها، وزیر امنیت داخلی اسرائیل خواهد کرد.

دولت جدید با توافق نتانیاهو و نفتالی بنت رئیس حزب خانه یهودی تشکیل شد

در اینجا بود که تعدادی از جوانان بلند شده و قصد ترک جلسه را کردند. بنت برای اینکه کم نیاورده باشد فریاد زد: «این روش همه چپ‌گراها است. فرار می‌کنند. بروید! سریعتر! ما اینجا در این سرزمین می‌مانیم. ما فرار نمی‌کنیم!»

• آیلیت شاکید، از رهبران حزب خانه یهودی: وزیر دادگستری، رئیس کمیته قانون گذاری در دولت و کمیته نصب قضات

شاید اعتراض های اردوغان بود که موجب رسانه‌ای‌ترشدنِ یک پُست از آیلیت شاکید در مورد عملیات استشهادی فلسطینیان شد:

«پشت سر هر تروریستی، ده‌ها مرد و زنی ایستاده است که بدون آنها، نمی‌توانست مرتکب تروریسم شود. آن کسانی در جنگ، نقش دارند که در مساجد به تحریک مردم می‌پردازند، کشتار را در برنامه‌های آموزشی مدارس می‌گنجانند، پناه می‌دهند، وسایل حمل و نقل را فراهم می‌کنند، به او افتخار می‌کنند و حمایت معنوی می‌کنند. آنها همه رزمندگان دشمن هستند و باید خون‌شان ریخته شود، همچنین مادران آنها که فرزندان خود را با گل و بوسه به جهنم می‌فرستند. آنها هم باید به سرنوشت فرزند خود دچار شود و این عادلانه‌ترین راه است. همچنین خانه‌های آنها نیز که چنین مارهایی در آن رشد کرده‌اند، باید مانند خودشان از بین برود و گر نه مارهای کوچک دیگری در آن بزرگ می‌شوند.»

آیلیت شاکید، وزیر دادگستری در کابینه جدید

شاکید البته بلافاصله اعتراض کرد که در ترجمه جملات او از عبری به انگلیسی اشتباهاتی رخ داده و این جملات بدون توجه به بندهای پیرامونی موجب سوءتفاهم می‌شود. فردای انتشار این پُست، محمد ابوخدیر، نوجوان فلسطینی توسط سربازان اسرائیلی مورد شکنجه قرار گرفت و سوزانده شد. شاکید برای رفع اتهام از خود اعلام کرد قاتلان وی باید مانند همه قاتلانِ خونسرد دیگر به حبس ابد محکوم شوند.

یکی دیگر از جلوه‌های خصمانه خانم وزیر، مصاحبه وی با شبکه 2 تلویزیون اسرائیل در ژانویه 2012 بود. مجری از او پرسید «وقتی همسر شما در حال خلبانی است، آیا تمایل دارید بمب‌های خود را بر سر عرب‌ها بکوبد؟». آیلیت ابتدا لبخند زد و سپس گفت: «بله».

آیلیت با 39 سال سن و دو فرزند، تنها زن و تنها عضو غیرارتدوکس حزب خانه یهودی است و خود را یک راست‌گرای میانه‌رو نامیده است. او که در اصل یک مهندس رایانه است، در سال 2013 به کنست راه یافت. رفتارهای او در منصب وزارت دادگستری نشان خواهد داد که واقعاً میانه‌رو است یا اینکه طبق شواهد یک افراطی تمام عیار و خطرناک است. 

• یوری آریل، عضو حزب خانه یهودی: وزیر کشاورزی
  

چندی پیش گروهی که خود را «اندیشمندان اسرائیل و فلسطین» نامیده و مرام خود را «حمایت از اسرائیل، فلسطین و صلح» عنوان کرده بودند، رسماً از آمریکا و اروپا خواستند اموال و حساب‌های او را مسدود سازند.


سال گذشته میلادی در مراسم «روز اورشلیم» (یا همان روز بیت المقدس) به مناسبت رخدادهای 1976 میلادی، وی به عنوان وزیر مسکن رژیم صهیونیستی به همه اطمینان داد که هیچ حدی برای خود قائل نیست. وی گفت: «از رود اردن تا دریا، تنها یک دولت وجود خواهد داشت و آن دولت اسرائیل است.» وی با اشاره به تداوم شهرک‌سازی در مناطق فلسطینی گفت: «هیچ توقفی در این پروژه وجود ندارد و هیچ توقفی نیز وجود نخواهد داشت. ما اجازه نخواهیم داد. ما هیچ تأخیر و محدودیتی را بر ساخت و سازها نمی‌پذیریم، نه در اورشلیم، نه در یهودیه و سامریه.»

دست اندازهای اتوبوس جدید نتانیاهو

وقتی کابینه‌ای از 5 حزب تشکل شده باشد و تنها با یک نماینده بیشتر، اکثریت را کسب کرده باشد، طبیعی است نخستین چالش آن شکنندگی است. کافی است یک نماینده به اصطلاح خائن، ملاحظات حزبی را کنار بگذارد و بالاخره روبروی افراطگری‌های نتانیاهو بایستد. راضی کردن رهبران 5 حزب که هر یک به دنبال سهم خود از کابینه جدید و سیاست‌ها و برنامه‌های آن هستند، کار ساده‌ای نیست. تا همین حالا نیز نتانیاهو مجبور شده برخی برنامه‌هایش را به خاطر جذب احزاب ائتلافی تغییر دهد که این موجب سرزنش وی توسط رسانه‌ها و هوادارنش شده است.

چمی شالو، ستون‌نویس روزنامه هاآرتص در این مورد نوشت: «با ائتلافی از 61 عضو کنست، نتانیاهو در معرض هوی و هوس هر نماینده شوخ طبعی قرار گرفته است و مجبور است با هر سازی برقصد.» به همین دلیل است که نخست وزیر اسرائیل گفت تلاش می‌کند نمایندگان جدیدی را به ائتلافش اضافه کند.

بزرگترین رقیب تندروها در اسرائیل، گروه‌های سکولار هستند. رقابت این دو گروه از حوزه فرهنگی نشأت می‌گیرد اما به تمام عرصه‌های زندگی اجتماعی اسرائیل به ویژه عرصه سیاسی کشیده شده است. در دو سال اخیر، تندروها و ارتدوکس‌های افراطی عمدتاً در جبهه اپوزسیون قرار داشتند و حالا نوبت سکولارها است که از در مخالفت با سیاست‌های کابینه جدید درآیند. حزب یش اتید، بزرگترین حزب اپوزسیون در کابینه جدید است که رئیس آن وزیر دارایی کابینه گذشته بود و دعوای او با نتانیاهو موجب انحلال کابینه شد. یئیر رئیس این حزب، نتانیاهو را در تشکل کابینه جدید به «حراج کلی» کشور به قیمت منافع سیاسی خود متهم ساخته است.

اینها بخشی از مشکلات داخلی کابینه جدید است. نتانیاهو باید برای تقاضاهای اسرائیلی‌ها در تظاهرات‌های مستمر هم فکری کند. آنها می‌گویند هزینه‌های زندگی‌شان سرسام آور است.

چالش‌های دولت جدید به سیاست داخلی محدود نمی‌شود. آمریکا و اروپا حامی روند مذاکرات هسته‌ای و همچنین مذاکرات صلح میان اسرائیل و رژیم صهیونیستی هستند. قدرت گرفتن احزاب تندرو در اسرائیل که خواهان توقف هر دو روند بین‌المللی هستند، نخستین چالش آشکار در سیاست خارجی نتانیاهو خواهد بود که ارتباط او را بامتحدان غربی به چالش خواهد کشید. در همان کابینه گذشته نیز تنش‌های فیمابین موجب به رسمیت شناختن دولت مستقل فلسطینی توسط اروپاییان و متهم‌کردن اسرائیل به تشکیل دولت آپارتاید توسط جان کری شد.



جمع بندی

تکروی‌های نتانیاهو در کابینه گذشته موجب شده احزاب قدرتمندی چون حزب لاپید از همکاری با او دست بکشند. از این رو وی مجبور به ائتلافی شکننده با احزاب تندرو و اقلیت ارتدوکس افراطی شده است. این گروه بیش از منافع اسرائیل یا جایگاه آن در افکار عمومی جهانی، بر باورهای مذهبی خود تأکید دارند. ما تعدادی از وزرای جدید را معرفی کردیم. سابقه آنها و مواضع‌شان‌ نشان از افزایش مجادلات با گروه‌های فلسطینی و دولت‌های غربی دارد. بنابراین بدیهی است کابینه جدید، عملکردی ضعیف‌تر از کابینه گذشته خواهد داشت، حتی اگر شکنندگی اکثریت 61 نفری آن کار دستش ندهد. این آخرین گلوله در خشاب نتانیاهو است.


منابع: